Ο κοινός σπίλος, ευρέως γνωστός και ως ελιά, είναι μια συγκέντρωση μελανοκυττάρων. Ιατρικά θεωρείται καλοήθης δερματική βλάβη και αποτελεί την εκδήλωση φυσιολογικών διαδικασιών του ανθρώπινου οργανισμού. Κάποιοι σπίλοι υπάρχουν στο δέρμα εκ γενετής και ονομάζονται συγγενείς σπίλοι, ενώ κάποιοι άλλοι αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας και της ενήλικης ζωής (συνήθως μέχρι τα 20 έτη) και ονομάζονται επίκτητοι σπίλοι. Για κάποιους σπίλους είναι φυσιολογικό να μειωθούν σε μέγεθος ή ακομα και να εξαφανιστούν τελείως κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, όπως επίσης και να αποκτήσουν σκουρότερο χρώμα, κυρίως σε περιόδους έντονων ορμονικών αλλαγών, όπως η εφηβεία και η εγκυμοσύνη. Κατά μέσο όρο εντοπίζονται από 10 έως 40 σπίλοι στο ανθρώπινο σώμα, αν και κατα βάση ο αριθμός τους εξαρτάται από παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση, ο τύπος του δέρματος και η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Χαρακτηριστικά κοινών σπίλων
Μορφολογικά, οι κοινοί σπίλοι έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Συμμετρικό σχήμα, συνήθως στρογγυλό ή οβάλ.
- Καθαρό περίγραμμα και σαφή όρια.
- Ομοιόμορφο χρώμα, συνήθως καφέ, μαύρο ή ροζ.
- Μικρό μέγεθος διαμέτρου έως 6mm, με εξαίρεση κάποιους συγγενείς σπίλους με διάμετρο αρκετών εκατοστών.
- Μπορεί να είναι επίπεδοι ή να έχουν έπαρμα.
- Μπορεί να περιέχουν τρίχες.
Άλλα είδη σπίλων
Πέραν των κοινών σπίλων, υπάρχει πληθώρα τύπων σπίλων, οι οποίοι κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το χρώμα, το σχήμα, την υφή, την περιοχή του σώματος όπου εμφανίζονται και την συσχέτιση τους με πιθανές παθήσεις του δέρματος. Ενδεικτικά, μερικοί από τους συνηθέστερους τύπους σπίλων είναι:
- Οι δυσπλαστικοί σπίλοι
- Οι κυανοί σπίλοι
- Οι σπίλοι του Spitz
- Οι σπίλοι του Ota και του Ito
- Οι σμηγματογόνοι σπίλοι
Πρόληψη
Παρόλο που δεν είναι όλοι οι σπίλοι δυνητικά επικίνδυνοι για την υγεία μας, ανήκουν στους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος ή άλλων δερματικών παθήσεων. Γι αυτό, κρίνεται απαραίτητη η παρακολούθηση των σπίλων, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου καθώς και οποιασδήποτε νέας “βλάβης” η οποία εμφανίζεται στο σώμα. Η παρακολούθηση μπορεί να πραγματοποιηθεί από έναν εξειδικευμένο γιατρό μέσω της εξέτασης της δερματοσκόπησης και της ολοσωματικής χαρτογράφησης, όπως επίσης και από τον ίδιο τον ασθενή μέσω της αυτοεξέτασης.
Η μέθοδος ABCDE
Ο πιο απλός τρόπος για τον έλεγχο των σπίλων είναι η μέθοδος ABCDE, η οποία δίνει βαρύτητα σε 5 βασικά χαρακτηριστικά:
- A– Asymmetry: Ο σπίλος εμφανίζει ασυμμετρία. Αν τον χωρίσουμε στην μέση, τα δυο μέρη παρουσιάζουν αναντιστοιχία.
- B– Border: Το περίγραμμα του σπίλου δεν είναι ομαλό. Εμφανίζει ακανόνιστο σχήμα, μικρές γωνίες, κλπ.
- C– Color: Ο σπίλος δεν έχει ενιαίο χρώμα, αλλά πολλές αποχρώσεις ή έχει αλλάξει τελείως χρώμα.
- D– Diameter: Η διάμετρος και το μέγεθος του είναι μεγαλύτερο από 6 χιλιοστά.
- E– Evolving: Ένας καλοήθης σπίλος συνήθως δεν αλλάζει στην πάροδο του χρόνου. Συνεπώς, οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα, το μέγεθος, το σχήμα, κ.λ.π. αποτελεί έναν παράγοντα που χρήζει αξιολόγησης
Επιπλέον, η ευαισθησία, ο πόνος, η αιμορραγία και ο κνησμός στο δέρμα πάνω και γύρω από τον σπίλο αποτελούν μερικά ακόμα από τα χαρακτηριστικά που χρήζουν περαιτέρω εξέτασης από εξειδικευμένο γιατρό.
